De Stichting Onderzoek Oorlogsmisdaden neemt juridische stappen tegen het Nationaal Archief, dat weigert informatie te verschaffen over Nederlanders die tijdens de Tweede Wereldoorlog in dienst van de SS concentratiekamp Vught hebben bewaakt.

Het Nationaal Archief bezit volgens de stichting veel informatie over Nederlandse oorlogsmisdadigers, maar weigert inzage. Dat zou in strijd zijn 'de privacy van de betrokkenen.'

Volgens de stichting Onderzoek Oorlogsmisdaden moet het belang van de slachtoffers zwaarder wegen. Zij laat het advocatenkantoor van Geert-Jan Knoops uitzoeken wat de juridische mogelijkheden zijn tegen het Nationaal Archief. Volgens de stichting is de kans aanwezig dat de destijds jonge kampbewakers nog in leven zijn, terwijl zij zich nooit voor een rechter hebben verantwoord. Zij moeten nu begin negentig zijn. Desnoods wil de stichting openbaarmaking afdwingen in een kort geding.

Vorig jaar is al een lijst samengesteld van Nederlanders die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben misdragen maar nog niet zijn gestraft. Een groot deel was lid van het SS-Wachbataillon 'Nordwest' (3500 man sterk) en belast met het bewaken van de concentratiekampen Amersfoort en Vught.

Vervolging
Volgens journalist Arnold Karskens, die zich bij de stichting heeft aangesloten, zorgden jonge Nederlandse SS'ers niet alleen voor de buitenbewaking, maar waren zij ook in het kamp actief. Karskens koppelt deze eenheid bijvoorbeeld aan de beruchte kindertransporten. In juli 1943 werden 1666 kinderen (onder wie 1264 van Joodse afkomst) vanuit Vught naar kamp Westerbork getransporteerd, en vandaar naar vernietigingskamp Sobibor. "Het is schrijnend", zegt Karskens, "juist in deze dagen, dat daarvoor niemand ter verantwoording is geroepen."

Hij verwacht dat de afdeling 'Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging' van het Nationaal Archief (onderdeel van het ministerie van onderwijs, cultuur en wetenschap) veel informatie heeft over de Nederlandse SS'ers. Hij denkt aan personeelsbestanden en opsporingsgegevens van destijds, die uiteindelijk niet tot vervolging leidden.

De Nederlandse stichting volgt met haar actie de wereldwijde 'Operation Last Chance' van het Simon Wiesenhal Centrum in Jeruzalem. De vervolging van kampbewakers is mogelijk door de uitspraak in het proces tegen de inmiddels overleden John Demjanjuk, bewaker in Sobibor. Hij kreeg in 2011 vijf jaar cel. Daarmee stond vast dat bewakers veroordeeld kunnen worden, ook als niet vaststaat dat ze direct betrokken waren bij moord.

Het Nationaal Archief wilde gisteren niet op deze zaak ingaan.

trouw.nl