Terwijl joden over heel de wereld gisteren de Holocaust herdachten, maakt Duitsland zich op om 50 voormalige bewakers van het vernietigingskamp Auschwitz voor de rechter te brengen. Hun namen en woonplaatsen zijn bekend, de meesten zijn ouder dan 90 jaar. ‘Ze kunnen al beginnen zweten', zegt nazi-jager Efraïm Zuroff.

Drieënzeventig jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog wil het Bureau voor Onderzoek naar Nazimisdaden vijftig kampbewakers van Auschwitz uit hun bejaardeninstellingen halen om ze alsnog te laten boeten voor hun medewerking aan de uitroeiing van meer dan 900.000 joden in het Duitse vernietigingskamp Auschwitz-Birkenau in Polen.

Al die jaren mochten ze rustig een anoniem leven leiden, omdat justitie ervan uitging dat ze alleen maar bevelen uitvoerden. Maar sedert de beul van Sobibor, Iwan Demjanjuk, in 2011 tot vijf jaar cel veroordeeld werd, zijn de voormalige kampbewakers opgejaagd wild. Want veel van hen wisten maar al te goed wat er in de gaskamers en crematoria gebeurde en verleenden daar bewust hun medewerking aan. Sommigen uit antisemitisme, anderen om zelf te overleven.

Demjanjuk was zo iemand. De Oekraïner was door de Duitsers krijgsgevangen genomen en om aan de hongerdood te ontsnappen werd hij vrijwillig bewaker in uitroeiingskampen. Zo ook in het Poolse Sobibor, waar hij nog onmenselijker tekeerging dan zijn SS-bazen.

Demjanjuk ging in beroep en stierf vorig jaar als een vrij man in een Beiers rusthuis, maar zijn proces heeft de deur geopend om ook andere kampbewakers alsnog te berechten. ‘De bewakers waren een noodzakelijk onderdeel van de vernietigingsmachine. Alleen al hun aanwezigheid op een plaats waar massamoorden gepleegd werden, maakt hen medeplichtig', zegt openbaar aanklager Kurt Schrimm.

De Duitse justitie ging de afgelopen twee jaar in alle stilte op zoek naar de overlevende bewakers van Auschwitz, het kamp dat met 900.000 vermoorde joden symbool staat voor de gruwel van de holocaust. Volgens Schrimm leven de vijftig geïdentificeerde kampbewakers verspreid over heel Duitsland. Enkelen zijn met de hulp van de katholieke kerk naar Zuid-Amerika gevlucht.

‘Dat we die mensen 73 jaar na de oorlog nog willen berechten, heeft te maken met de opvoeding van onze kinderen en met ons verantwoordelijkheidsgevoel', zegt het Centraal Bureau voor Nazimisdaden. Ook nazi-jager Efraim Zuroff reageert tevreden. ‘Ook al wordt er niemand veroordeeld, het zal de laatste levensjaren van die criminelen wel grondig verpesten', zegt hij.

nieuwsblad.be